Isang maikling KASAYSAYAN ng VIETNAMESE WRITING - Seksyon 1
Hit: 993
Donny Trương1
School of Art sa George Mason University
PANIMULA
Ang layunin ko para sa unang edisyon ay upang mapayaman Typography ng Vietnam. Nai-publish noong Nobyembre 2015 bilang aking pangwakas na tesis para sa isang master ng sining sa graphic na disenyo mula sa School of Art sa George Mason University, ang librong ito ay mabilis na naging isang mahalagang gabay para sa pagdidisenyo Diacritics ng Vietnam.
Maraming mga taga-disenyo ng uri ang gumamit ng librong ito upang matulungan silang maunawaan ang mga natatanging tampok na typographic sa Vietnamese. Nalaman nila ang mga banayad na detalye at ang mga nuances ng Sistema ng pagsulat ng Vietnam kahit na hindi sila nagsasalita o sumulat ng wika. Bilang isang resulta, nakakuha sila ng higit na kumpiyansa sa pagdidisenyo ng mga diacritics, na gumaganap ng isang mahalagang papel sa kakayahang mabasa at kakayahang mabasa ng Wikang Vietnamese.
Ang mga marka ng diacritical ay mga pahiwatig na gumagabay sa mga mambabasa upang maunawaan ang kahulugan ng ilang mga salita. Nang walang malinaw at wastong mga accent, ang daloy ng teksto ay maaaring mawalan ng disgrasya at magulo. Kung wala sila, ang nakasulat na komunikasyon ay magulong. Bukod dito, ang orihinal na kahulugan ng teksto ay nakakubli.
Mula nang mailabas ang librong ito, pinapayuhan ko ang mga taga-disenyo ng uri sa pagpapalawak ng kanilang mga typeface upang suportahan ang Vietnamese. Sa pakikipag-ugnay sa kanila, nakakuha ako ng higit na pag-unawa sa mga isyu at pagkalito na kinakaharap nila. Wala akong iba kundi ang positibo at sumusuporta sa mga karanasan sa pagtatrabaho sa kanila. Pinahahalagahan ko ang pagmamalasakit at pansin na inilaan nila sa paggawa ng mga marka ng diacritical para sa Vietnamese.
Upang ipakita ang aking pagpapahalaga sa uri ng pamayanan, binago ko at pinalawak ang pangalawang edisyon upang magbigay ng mas kapaki-pakinabang na impormasyon, magbigay ng mas maraming mga guhit, at tampok ang higit pang mga typefaces na suportado ng Vietnam.
KASAYSAYAN
mula sa 207 BC sa 939 AD, ang panuntunan ng ilang mga dinastiya ng Tsina ay may malalim na impluwensya sa kultura at panitikan ng Vietnam. Bilang isang resulta, ang opisyal Wikang Vietnamese ay isinulat sa Klasikal na Tsino (chữ Hindi) bago ang pagbuo ng katutubong Script ng Vietnamese (chữ Hindi) at ang pag-ampon ng Alpabetong Latin (Quốc ngữ)2.
CHỮ NHO
Sa ilalim ng kontrol ng mga Tsino noong ikasiyam na siglo, ang mga dokumento ng gobyerno ng Vietnam ay isinulat sa mga ideograpiyang Tsino na tinawag chữ Nho (script ng iskolar), tinukoy din bilang kanji (Script ng Han). Kahit na matapos ipahayag ng Vietnam ang kalayaan nito noong 939, chữ Nho ay ang karaniwang nakasulat na wika sa mga opisyal na papeles hanggang sa simula ng ikadalawampu siglo. Chữ Nho ginagamit pa rin ngayon sa mga banner ng calligraphic para sa mga tradisyonal na okasyon tulad ng mga pista, libing, Lunar New Year (Tet), at kasalan. Bagaman chữ Nho ay gaganapin nang may mataas na paggalang — dahil sa pagiging chữ Nho ang literasiya ang susi sa kapangyarihan, kayamanan, at prestihiyo — nais ng mga iskolar ng Vietnam na bumuo ng kanilang sariling sistema ng pagsulat na tinawag chữ Nôm3.
CHỮ QUỐC NGỮ
Ang Romanisasyon ng Sistema ng pagsulat ng Vietnam nagsimula noong ikalabing siyam na siglo nang kailangan ng mga misyonero ng Katoliko na mag-transcribe ng mga banal na kasulatan para sa kanilang mga bagong convert. Bilang chữ Nôm ay ginamit lamang ng mga piling tao at pribilehiyo, ang mga misyonero ay nais na ipakilala ang teksto ng relihiyon sa isang mas malawak na populasyon, kasama na ang mga mas mababang uri ng tao na hindi maaaring basahin Nôm ideograpiya.
In 1624, French Jesuit at Lexicographer Alexandre de Rhodes nagsimula ang kanyang misyon sa Cochinchina kung saan nakilala niya ang Portuguese Jesuit Francisco de Pina at natutunan ang Vietnamese sa isang kamangha-manghang bilis. Sa loob ng anim na buwan, pinagkadalubhasaan ni Rhodes ang wika. Sa kasamaang palad, namatay si Pina sa isang shipwreck sa Đà Nẵng isang taon mamaya. Si Rhodes ay nagpatuloy sa kanyang misyon at ginugol ng labindalawang taong pakikinig sa mga lokal na tao.
In 1651, anim na taon pagkatapos niyang umalis sa Vietnam, inilathala si Rhodes Diktoryo Annamiticum Lusitanum at Latinum at ang Linguae Annamiticae seu Tunchinensis Brevis Declaratio. Bagaman inilatag ng kanyang mga publikasyon ang saligan para sa Quốc ngữ (Pambansang wika), Si Rhodes ay hindi ang unang tagalikha ng Romanisasyon. Ang kanyang mga gawa ay batay sa pamamaraan ni Pina, na binigyang inspirasyon ng sistemang pagsulat ng Vietnamese na Vietnamese ng Ama na si Juan João Rodrigues. Ang imbensyon ni Padre Rodrigues ay karagdagang binuo at napabuti ng Portuguese Jesuit Gaspar gawin Amaral, Hesus na Portuges Antonio Barbosa, at French Jesuit Alexandre de Rhodes.5
In 1773, higit sa 100 taon mamaya, French Jesuit Pierre-Joseph-Georges Pigneau de Béhaine nai-publish Diktoryo Anamitico-Latinum sa Latin, Nôm script, at Quốc ngữ. Sa 1838, Obispo Jean-Louis Taberd sinundan Diktoryo Anamitico-Latinum, na batay sa gawa ni Pigneau de Béhaine. Isa sa mga unang bahagi ng bagong sistema ng pagsulat ng Vietnam ay Philipphê Bỉnh, isang pastor ng Vietnam na nakatira sa Portugal. Sa loob ng tatlumpung taon niya sa Portugal, si Bỉnh ay sumulat ng higit sa dalawampu't isang libro sa Quốc ngữ. Ang kanyang pagsusulat ay nagpakita na Quốc ngữ ay nagsimulang gumawa ng hugis.
Hindi magkatulad chữ Nôm, na nangangailangan ng malawak na pag-aaral at pagsasanay upang makabisado, ang bagong sistemang pagsulat na nakabase sa Latin ay direkta, madaling lapitan, at maa-access. Ang mga Vietnamese ay maaaring matutong magbasa at magsulat ng kanilang sariling wika sa loob ng ilang linggo sa halip na mga taon. Kahit na Quốc ngữ nagawa nitong maikalat ang literasiya at edukasyon sa isang malaking populasyon, hindi ito naging opisyal na sistema ng pagsulat hanggang sa unang bahagi ng ikadalawampu siglo sa ilalim ng panimulang kolonyal ng Pransya (1864-1945).
Ang pagtaas ng sistema ng pagsulat na nakabase sa Latin ay nagbukas ng pintuan sa edukasyon at pag-print ng mga publikasyon. Gia Định Báo (嘉定 報), ang unang pahayagan sa Vietnam, nai-publish ang unang isyu sa Quốc ngữ noong Abril 15, 1865. Sa ilalim ng Direktor Trương Vĩnh Ký at Editor-In-Chief Huỳnh Tịnh Của, Gia Định Báo may mahalagang papel sa paghikayat sa mga Vietnamese na mag-aral Quốc ngữ. Si Trương Vĩnh Ký ay sumulat ng higit sa 118 mga publikasyon mula sa pananaliksik upang mag-transcribe upang isalin. Noong 1895, Gia Định Báo pinakawalan Huỳnh Tịnh Của's Nami Nam quốc âm tự vị, ang unang diksyunaryo na isinulat ng isang scholar ng Vietnam para sa mga mamamayang Vietnam.
In 1907, Vietnam scholar tulad ng Maaari si Lương Văn, Nguyễn Quyền, at Dương Bá Trạc binuksan Kinông Kinh nghĩa thục, isang institusyong walang tuition sa Hà Nội upang matulungan ang pag-unlad ng bansa. Sa pagkilala sa bentahe ng Quốc ngữ, na madaling basahin at isulat, ginamit ng paaralan ang sistemang pagsulat ng Roman upang mai-publish ang mga aklat-aralin, akdang pampanitikan, at pahayagan (Ổăng cổ Tùng báo at Ệi Việt Tân báo).
Sa paligid ng parehong oras sa 1907, mamamahayag Nguyen Van Vinh binuksan ang unang kumpanya ng pag-print at nai-publish ang unang independiyenteng pahayagan na tinawag Ổăng cổ tùng báo sa Hà Nội. Noong 1913, naglathala siya Ươông dương Tạp chí upang magpalaganap Quốc ngữ. Parehong Nguyễn Văn Vĩnh at Trương Vĩnh Ký ay kilala bilang mga ninong ng mga pahayagan sa Vietnam.
mula sa 1917 sa 1934, Manunulat Pham Quynh nag-ambag ng maraming mahahalagang sanaysay sa panitikan at pilosopiya sa kanyang sariling publikasyong tinawag Nam Phong tạp chí. Isinalin din niya ang maraming mga akdang pampanitikan sa Pransya Quốc ngữ.
In 1933, ang pagbubuo ng Tự Lực Văn Đoàn (Pansariling Pagsusulat sa Pansariling Grupo) ipinagmamalaki ang mga malalim na pagbabago sa tanawin ng panitikan ng Vietnam. Ang mga iskolar ng grupo, na binubuo ng Hindi Linh, Khái Hưng, Zodiac, Salamat Lam, Ikaw Mỡ, Thế Lữ, at Xuân Diệu, pinakapopular Quốc ngữ sa pamamagitan ng kanilang malinaw, simpleng pagsulat ng Vietnamese. Inilathala nila ang dalawang lingguhang pahayagan (Phong hóa at Ngày hindi), modernong tula, at nobela nang hindi umaasa sa tekstong klasikal na Tsino.
Bagaman sinimulan ng mga misyonero ng Pranses at Portuges ang sistema ng pagsulat ng Roman, ang mga mamamahayag ng Vietnam, poet, iskolar, at manunulat ay umunlad, advanced, at gumawa Quốc ngữ sa isang matatag, mahusay, mahusay, komprehensibong sistema ng pagsulat. Ngayon, Quốc ngữ, kilala din sa chữ phổ thông (karaniwang script), ay ang opisyal na orthograpiya ng Vietnam6.
… Ipagpatuloy sa seksyon 2 ...
BAN TU THU
01 / 2020
NOTA:
1: Tungkol sa may-akda: Si Donny Trương ay isang taga-disenyo na may pagnanasa sa palalimbagan at web. Natanggap niya ang kanyang master of arts sa graphic design mula sa School of Art sa George Mason University. Siya rin ang may-akda ng Talambuhay ng Propesyonal na Web.
◊ Ang matapang na mga salita at mga imahe ng sepia ay naitakda ni Ban Tu Thu - kaysa sahdiavietnamhoc.com
TINGNAN KARAGDAGANG:
◊ Isang maikling KASAYSAYAN ng VIETNAMESE WRITING - Seksyon 2
◊ Isang maikling KASAYSAYAN ng VIETNAMESE WRITING - Seksyon 3
◊ atbp